BH Sınavı: Refakat Köpeği Sınavı (Begleithundprüfung) Nedir?
“BH” terimi, Almanca Begleithundprüfung sözcük grubundan gelir; Türkçesiyle “Refakat Köpeği Sınavı” anlamındadır. Bu sınav, köpeğin sahibiyle birlikte halka açık, trafik ve sosyal yaşam içinde uyumlu olarak hareket edebilme yetisini test eder.
Sınav, özellikle Avrupa’da ve Türkiye’de itaat eğitimi alan köpekler için temel bir başarı göstergesi olarak kabul edilir ve ileri seviye çalışma sınavlarına (IGP, Schutzhund vb.) geçiş için ön koşul teşkil eder.
Köpeğin temel itaat, sosyal uyum ve trafik içinde güvenli davranış becerilerini belgeleyen uluslararası tanınırlığı olan bir sınavdır.
Sahiplere, köpeğinin toplumsal yaşama uyumlu olduğunu belgeleme fırsatı sunar.
Profesyonel eğitmenlik açısından, köpeğin bu belgeye sahip olması eğitmenin kredibilitesini artırır.
Sınav süreci ve kapsamı, eğitim programlarının yapılandırılmasında önemli bir ölçüttür.
Sınav genel olarak üç ana bölümden oluşur: İtaat Bölümü, Trafik/Sosyal Uyum Bölümü, ve bazı organizasyonlarda karşılaşma/temperament testleri.
Köpeğin tasmalı ve kayışsız şekilde yürüyüşü, komutlara uyumu (otur, yat, bekle, çağırma) gibi hareketler testi içerir.
Örneğin Almanya’daki BH test kurallarında: 50 adım yürüyüş, hız-yavaş geçişleri, 90 derece dönüşler, otur-yat komutları yer alır.
Köpek ve sahibi insan kalabalığı, bisiklet/scooter geçişi, araç sesi, başka köpekler gibi dikkat dağıtıcı durumlarla karşılaşırlar. Köpeğin agresyon göstermemesi ya da korkuya kapılmaması beklenir.
Köpek bağlı haldeyken sahibi ortamdan uzaklaşabilir ve başka bir köpek yanından geçerken agresyon ya da tepki göstermemesi gerekir.
Köpek davranışlarının ölçümü yanında, köpeğin kimlik (mikrçip/tatu) kontrolleri, genel sağlık durumu ve itaat geçmişi de kontrol edilir.
Köpek, sınavı tamamlamadan önce sahip-köpek takımının uyumu ve güvenliği gözlenir.
Almanya Menşeli uygulamalarda, BH sınavı “Refakat Köpeği Testi” olarak geçer, köpek en az 15 aylık olmalı ve üç bölümden geçmelidir.
ABD’de bazı Alman Çoban Köpeği dernekleri BH testini IGP’ye geçiş için ön koşul olarak kabul eder.
Türkiye’de Alman Çoban Köpeği Irk ve Spor Derneği (KIF) ve ilgili dernekler BH sınavlarını düzenli olarak ilan etmekte; katılım şartları, yönetmelikler ve kayıt formları duyurulmaktadır.
Türkiye’de sınav yönetmeliği ve içerikleri yayınlanmış durumda: tasmalı yürüyüş, itaat komutları, sosyal ortam testleri gibi bölümler içeriyor.
Köpek en az 15 ay yaşında olmalı.
Mikroçip kayıtlı olmalı ve aşıları tam olmalı.
Köpek sahibi ile köpek arasında güvenli bir koordinasyon olmalı, temel itaat komutlarına hakim olunmalı.
İtaat Eğitimi: Otur, yat, bekle, çağır, tasmalı-kayışsız yürüyüş vs.
Sosyal uyum çalışmaları: Kalabalık ortamlar, insan-köpek geçişleri, hız değişimleri, bisiklet/scooter deneyimi.
Sınav simülasyonu: Gerçek sınav parkuruna benzer prova çalışmaları yapmak avantaj sağlar.
Fiziksel ve zihinsel kondisyon: Köpeğin dikkat süresi, sabrı ve uyum becerileri sınav için kritik.
İtaat ve sosyal uyum bölümlerinde puanlama sistemi uygulanır; örneğin Türkiye’de bazı sınavlarda itaat bölümünden minimum %70 (42/60 puan) alınması şartı bulunmaktadır.
Sosyal-trafik bölümünden “başarılı/başarısız” değerlendirme yapılabilir.
Köpek sahibi-köpek takımının toplam değerlendirmeye girerek, şartları sağlayan köpek için “BH” unvanı verilir.
“BH Sınavı” köpeğinizin temel itaat yeteneklerini, sosyal uyum becerilerini ve trafik gibi gerçek yaşam senaryolarında adapte olabilme kapasitesini ölçen uluslararası geçerliliği olan bir testtir. Türkiye’de ve yurtdışında uygulama esasları benzer olsa da hazırlık düzeyi ve koşullar farklılık gösterebilir.
Eğer köpeğinizin sadece ev içinde değil; dışarıda, şehirde, kalabalıkta da düzgün ve huzurlu bir şekilde davranmasını istiyorsanız, BH sınavı sizin için mükemmel bir hedef. Hazırlık sürecini aceleye getirmeyin; sabır, tutarlılık ve profesyonel yönlendirme ile başarı kaçınılmazdır.
“BH sınavı, köpek eğitiminin en önemli yapı taşlarından biri. Ancak şunu açıkça söylemek gerekiyor: Türkiye’de bazı sınav organizasyonlarında ciddi gelişim alanları mevcut. Uygulama standartlarının tutarsız olması, bazı hakemlerin yeterli mesleki birikime sahip olmaması ve karar mekanizmalarında taraflı yaklaşımların hissedilmesi, sistemin güvenilirliğini zedeliyor.
Bazı sınavlarda, standartların çok altında kalan köpeklerin bile ‘geçmiş’ sayılması, hem gerçek eğitimciler arasında haksız rekabet yaratıyor hem de bu belgeyi gerçekten hak eden takımların emeğini değersizleştiriyor. Uluslararası standartlarla karşılaştırıldığında; objektiflik, disiplin ve sınav ciddiyeti konusunda kat etmemiz gereken uzun bir yol olduğu ortada.
Benim duruşum net: Gerçek performansın, objektif değerlendirmenin ve sahici eğitimin yanında duruyorum. Sınavların gelişime açık olduğunu düşünüyorum ve ülkemizde bu sistemin şeffaflık, tarafsızlık ve kalite açısından iyileştirilmesi gerektiğine inanıyorum. BH sınavının değeri, ancak bu standartlarla korunabilir.”
— Köpek Eğitmeni Mert Kaşoğlu
